Choroby pasożytnicze stanowią nadal jeden z ważniejszych problemów ochrony zdrowia ludzkości.. Odrobaczanie dzieci oraz dorosłych jest regularnie praktykowane w wielu krajach na całym świecie. Znane są techniki odrobaczania sposobami naturalnymi ale w większości przypadków to połączenie farmakoterapii i fitoterapii przynosi skuteczniejsze efekty.
Każdą kurację odrobaczającą powinniśmy przeprowadzać pod okiem wykwalifikowanego specjalisty np. parazytologa, który dostosuje dawkę leków czy ziół do wyników badań oraz rodzaju pasożyta którego chcemy się pozbyć z organizmu.
Kiedy warto wstrzymać się z odrobaczaniem?
Kluczem skutecznego odrobaczania jest odpowiednie przygotowanie do leczenia. Warto wstrzymać się się jednak z odrobaczaniem jeżeli mamy spore niedobory pokarmowe, niewyrównaną anemię, podwyższone próby wątrobowe (nie dotyczy to motylicy wątrobowej, która charakteryzuje się poniesionym ALT, AST w surowicy krwi), niewyrównaną pracę tarczycy, podwyższoną homocysteinę, stany zapalne jelit, choroby żołądka (szczególnie Helicobacter Pylori) ,zaburzenia w funkcjonowaniu nerek, zaparcia i bardzo słabą odporność.
Jak przygotować się do odrobaczania ?
Wzmocnienie organizmu, wyrównanie niedoborów, złagodzenie stanów zapalnych, nawodnienie czy regulacja wypróżnień będą odgrywały kluczową rolę w trakcie pozbywania się pasożyta z organizmów. Przykładowo nieregularne wypróżnienia lub ich brak spowoduje, że pasożyty nie zostaną wydalone wraz z kałem i razem z toksynami będą cofały się do krwioobiegu żywiciela. Niewyrównana praca wątroby spowoduje słabą filtrację toksyny z organizmu co również w konsekwencji doprowadzi do cofania się tych toksyn, bakterii czy wirusów wytwarzanych przez pasożytów do organizmu żywiciela. Przewlekły stres czy słaba jakość snu wiążą się z ryzykiem osłabienia odporności, która również jest kluczowa w trakcie leczenia inwazji pasożytniczej.
Warto zadbać o podstawy które w trakcie leczenia zwiększą szansę na skuteczne pozbycie się inwazji parazytoz z organizmu. Pominięcie etapu przygotowania organizmu do odrobaczania może doprowadzić do szybkiego nawrotu inwazji pasożytniczej, braku efektów leczenia, pogłębienia niedoborów witamin czy obciążenia wątroby.
Leczenie farmakologiczne
Leczenie inwazji pasożytniczej w pierwszym rzucie obejmuje farmakoterapię dopasowaną do obecności danego pasożyta w organizmie żywiciela. Antybiotyki zalecane w leczeniu zakażeń wywołanych przez parazytozy ustalane są indywidualne. O wyborze właściwego leku decyduje wiele czynników, wśród najważniejszych jest stan kliniczny pacjenta.
W przypadku pierwotniaka Giardia intestinalis inaczej zwanego Giardia lamblia w terapii stosuje się pochodne 5-nitroimidazolu (metronidazol, tynidazol, ornidazol, seknidazol)czy albendazol. Żadne z tych leków nie daje jednak pełnej procentowej gwarancji skuteczności leczenia. Niepowodzenia w leczeniu giardiozy mogą być wynikiem lekooporości tego pasożyta. Z uwagi na możliwość zarażenie się lamblią poprzez kontakt bezpośredni z zarażoną osobą zalecane jest odrobaczanie rodziny lub osób wspólnie mieszkających w tym samym czasie.
W przypadku tasiemca stosuje się Prazykwantel. Lek ten ma spowodować spastyczne porażenie mięśni pasożyta przez co traci on zdolność do przyczepiania się do tkanek żywiciela w konsekwencji zaburzając funkcjonowanie powłok ich ciała. Wydalanie pasożyta następuje wraz z kałem. Innymi lekami w przypadku tego pasożyta jest albendazol czy mebendazol które powodują u pasożytów nieodwracalne zaburzenia w przyswajaniu glukozy, powodując zużycie zapasów glikogenu i obumieranie pasożytów z powodu braku substancji energetycznych.
Leki stosowane przeciwko przyrwom obejmują aż cztery grupy antybiotyków.
W przypadku inwazji przyrw z rodzaju Schistosoma, Opisthorchis feliseus czy O. viverni lekiem pierwszego wyboru jest Prazykwantel. Nikozamid zaś stosowany jest w przypadku aktywności egzotycznych przywrzyc wywołanych przez Fasciolopsis buski oraz Heterophyes Heterophyes. W leczeniu Fasciola hepatica nazywanej motylicą wątrobową najskuteczniejszy okazuje się triklabendazol. Działa on na formy dojrzałe i niedojrzałe przyrwy wątrobowej.
W przypadku inwazji glistnicy lekami z wyboru są albendazol w dawce jednorazowej lub mebendazol podawany przez dni lub w zwiększonej dawce jednorazowo. Jako alternatywne preparaty stosowane są np. iwermektyna, nitazoksanid czy cytrynian piperazyny. Ostatni z wymienionych leków, pomimo tego iż nie jest powszechnie dostępny, może być wykorzystywany w leczeniu glistnicy powikłanej niedrożnością przewodu pokarmowego, ponieważ powoduje wiotkie porażenie pasożytów, co ułatwia ich usunięcie.
W inwazji owsicy która jest najczęściej występującym zakażeniem pasożytniczym u dzieci w wieku przedszkolny, stosowanym lekiem pierwszego rzutu jest pyrantel, mebendazol lub albendazol. Z uwagi na możliwą autoinwazję tym pasożytem zalecane jest często powtórzenie terapii po 2-4 tygodniach od zakończenia ostatniej dawki. Członków rodziny lub osoby wspólnie mieszkające należy leczyć jednocześnie dla osiągnięcia sukcesu leczenia.
Leczenie farmakologiczne to jedna z opcji pozbywania się pasożytów z organizmu. Decydując się na taką formę leczenia całej terapii powinna towarzyszyć suplementacja wspomagająca usuwanie toksyn jak i wspierająca układ odpornościowy człowieka. Suplementacja powinna być dobierana indywidualnie do wyników badań krwi osoby zakażonej parazytozą przez lekarza specjalistę.. Należy wspomnieć, że profilaktyczne odrobaczanie jest błędem. Stosowanie farmakoterapii bez potwierdzonej badaniami laboratoryjnej, obecności pasożyta w organizmie może wywołać niepożądane skutki uboczne w postaci zaburzeń żołądkowo-jelitowych, bóli głowy, zwiększenej aktywności aminotransferaz, gorączki, kaszlu i kłębuszkowe nerek. Nieuzasadnione stosowanie leków przeciwpasożytniczych niesie również ze sobą ryzyko lekooporności, eliminując możliwości terapeutyczne w przyszłości.
Fitoterapia – pogromcy pasożytów czy wsparcie w terapii ?
Innym sposobem pozbywania się pasożytów jelitowych z organizmów jest stosowanie surowców roślinnych. Ziołolecznictwo od wieków stosowane było w celu eliminacji parazytoz jelitowych z organizmu człowieka. Popularność suplementów i leków ziołowych w leczeniu pasożytów i robaczyc związana jest ze skutecznością i bezpieczeństwem ich stosowania. Współczesna nauka dostarczyła wiele dowodów na skuteczność tych terapii stąd coraz częściej więcej ludzi decyduje się na taką formę pozbywania się pasożytów z organizmu. Przy tej metodzie pozbywania się parazytoz z organizmu stosuje się mieszanki ziół w odpowiednich proporcjach. Obecnie oferuje się wiele
Ważne jest by odpowiednia kombinacja surowców roślinnych zawierała surowce o szerokim działaniu. Oprócz działania przeciwpasożytniczego w ziołowej formule powinny znaleźć się rośliny, które posiadają właściwości poprawiające trawienie i działają relaksująco na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego. Zioła powinny łagodzić wzdęcia, bóle brzucha oraz poprawić perystaltykę jelit.
Do najbardziej popularnych ziół przeciwpasożytniczych można zaliczyć:
Olej z nasion czarnuszki (Nigella sativa)
To roślina wykazująca silne właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe oraz przeciwzapalne. Najcenniejszym składnikiem oleju z czarnuszki jest tymochinon, który odpowiada za jej prozdrowotne właściwości. Nasiona czarnuszki można stosować jako uzupełnienie terapii przeciwpasożytniczej, ponieważ wpływają one na zmniejszenie uszkodzeń wątroby spowodowane obecnością parazytoz w tym narządzie. Wykazuje działanie przeciwgrzybicze, co także silnie wpływa na pracę wątroby. Udowodniono ich skuteczność w zwalczaniu zakażeń owsikami.
Mimoza wstydliwa (Mimosa Pudica)
Roślina tropikalna która swoje zastosowanie znalazła w usuwaniu pasożytów układu trawiennego. Pochodząca z Ameryki Południowej i Środkowej roślina ma za zadanie paraliżowanie pasożytów i zmuszanie ich do odklejenia się od ściany jelita. Pomaga również wypłukiwać parazytozy z organizmu żywiciela. Mimosa wstydliwa podobnie jak węgiel aktywny wiąże się z toksynami w organizmie. Ponadto dostarcza składniki odżywcze do krwioobiegu, tworzy zdrowszy mikrobiom jelit i naprawia uszkodzone komórki w organizmie człowieka. Dodatkowo roślinę w ajurwedzie używa się do leczenia stanów zapalnych, dolegliwości gastrycznych, czerwonki czy dolegliwości macicy.
Orzech włoski (Juglans regia)
To jeden z najpopularniejszych składników znajdujący się w mieszankach ziołowych eliminujących z organizmu pasożyty tj. owsiki czy glistę ludzką. Liście orzecha włoskiego oraz jego owocnia mają m.in. silne właściwości bakteriobójcze w stosunku do wielu bakterii np. paciorkowców, gronkowców, pałeczek czerwonki bakteryjnej i duru brzusznego oraz ich mutantów antybiotykoopornych. Wykazują silne własności przeciwgrzybiczne.
Olej z pestek dyni
Jeden z najbardziej znanych sposobów pozbywania się pasożytów z organizmu. Swoje właściwości w tym zakresie olej zawdzięcza dzięki zawartości kukurbitacyny – alkaloidu, który paraliżuje układ nerwowy pasożytów. Używa się ich przeciwko tasiemcom (uzbrojonemu i nieuzbrojonemu) owsikom, gliście ludzkiej a także tęgoryjcowi dwunastnicy. Dodatkowo wykazuje skuteczność w leczeniu schorzeń prostaty oraz układu moczowego.
Cytryniec chiński (Schisandra)
Gatunek roślinny znajdujący swoje zastosowanie w wspomaganiu leczenia pasożytniczego. Obejmuje głównie działanie hepatoprotekcyjne, hepatoregeneracyjne, przeciwnowotworowe, adaptogenne, immunostymulujące i przeciwzapalne. Owoce cytryńca i izolowane z nich lignany normalizują profil lipidowy oraz chronią wątrobę przed uszkodzeniami wywołanymi przez toksyny co w kontekście usuwania pasożytów z organizmu jest kluczowe.
Piołun (Artemisia absinthium)
Zioło, które od lat stosowane jest w ziołolecznictwie na problemy trawienne. naturalnie występuje na terenach Azji, Afryki Północnej czy Europy. W Polsce to pospolity chwast który spotykany jest głównie na przydrożach czy leśnych polanach. Roślina ta zwiększa wydzielanie żółci, enzymów trawiennych czy soku jelitowego. Działa odkażająco oraz rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego. Jego skuteczność odnotowano w przypadku pozbywania się pasożytów tj. owsiki wszy czy glistnicę.
Berberyna (Berberys)
Ttradycyjny alkaloid roślinny, stosowana jest w medycynie ajurwedyjskiej i chińskiej ze względu na jej właściwości antybakteryjne i przeciwpierwotniakowe szczególnie przeciw Giardia lamblia, Trichomonas vaginalis, Leishmania donovani i malarii opornej na chlorochinę. Swoje zastosowanie znajduje również w kuracjach przeciwgrzybiczych szczególnie przeciw Penicillium, Candidia, Cryptococcus i Aspergillus. Roślina ta występuje naturalnie w takich gatunkach roślin jak Berberis vulgaris (berberys), Berberis aristata, Mahonia quifolium, Hydrastis canadensis, Coptis chinensis i Arcangelisa flava. Ponadto ze względu na swoją silną aktywność biologiczną berberyna stosowana jest m.in. do zwalczania biegunek, zakażeń przewodu pokarmowego oraz innych chorób zakaźnych. Wiele prac naukowych wskazuje na jej działanie przeciwzapalne.
Olejek kminkowy (Carum carvi L.)
Naturalny olejek otrzymywany z owoców kminku zwyczajnego sprawdza się jako remedium na wszelkie dolegliwości trawienne. Stosowany głównie przy problemach żołądkowo – jelitowych, bólach żołądka, kolkach, wzdęciach czy nudnościach. Ponadto swoje własności przeciwpasożytnicze i przeciwbakteryjne wykazuje również wobec Escherichia coli, Shigelli, gronkowca Staphylococcus aureus czy wobec Candidi albicans. Jest uważany się za jedną z najważniejszych roślin zielarskich.
Pozbywanie się parazytoz jelitowych z organizmu to proces złożony. Aby przeprowadzić skuteczną terapię należy uwzględnić proces przygotowania organizmu do odrobaczania. Brak wsparcia organizmu przed leczeniem może przyczynić się do braku efektów leczenia lub szybkiego nawrotu pasożytów. Metody odrobaczania w pierwszym rzucie obejmują farmakoterapię dopasowaną do obecności danego pasożyta jednak istnieje wiele dowodów naukowych, które sugerują, że ziołolecznictwo odgrywa skuteczną rolę w pozbywaniu się pasożytów jelitowych z organizmu. Zioła mogą być stosowane w sposób cykliczny i nie niszą mikrobioty przewodu pokarmowego w przeciwieństwie do leków syntetycznych nadużywanych w nadmiarze. Obecnie oferowanych jest wiele mieszanek pomagających w pozbyciu się parazytoz z przewodu pokarmowego żywiciela. Swoje uznanie zdobywają mieszanki liposomalne które dzięki formule liposomu zwiększają wchłanialność zawartych w nim substancji roślinnych nawet stu krotnie w przeciwieństwie do mieszanek nie zawierających liposomów. Obecnie wielu lekarzy w tym parazytolodzy proponują swoim pacjentom łączenie terapii farmakologicznej z terapią ziołową zwiększając przy tym prawdopodobieństwo pozbycie się pasożyta z organizmu. Które leczenie jest skuteczniejsze ? To zależy przede wszystkim od stanu zdrowia pacjenta. Decyzję powinien zawsze podejmować lekarz specjalista.
Bibliografia: